ﺑﺎ
ﻗﻴﺎم ٣٠ ﺗﻴﺮ ١٣٣١ و ﺑﺎزﮔﺸﺖ مصدق ﺑﻪ ﺣﮑﻮﻣﺖ، ﺑﺎد ﻗﺪرت ﻣﻄﻠﻘﻪ ﺑﺮ ﭘﺮﭼﻢ دوﻟﺖ مصدق وزﯾﺪ
و او ﻣﺤﺒﻮب ﺗﺮﯾﻦ و ﻗﺪرﺗﻤﻨﺪﺗﺮﯾﻦ شخصیت سیاسی زﻣﺎن ﺷﺪﻩ ﺑﻮد و ﻟﺬا ﺑﻘﻮل ﻣﺤﻤﺪ ﻋﻠﯽ
موحد: ﮐﻮﺷﻴﺪ «ﺗﺎ ﺗﻨﻮر داغ اﺳﺖ، ﻋﺮﺻﻪ را
ﺑﺮ ﻓﺘﻨﻪ اﻧﮕﻴﺰان ﺗﻨﮓ ﮔﺮداند» (موحد، ج ٢، ص 562). مصدق اﺑﺘﺪا ﻧﻤﺎﯾﻨﺪﮔﺎن ﻣﺨﺎﻟﻒﻣﺠﻠﺲ
را ﻣﺮﻋﻮب و ﻣﻨﮑﻮب ﺳﺎﺧﺖ و در ﻓﻀﺎﺋﯽ از ارﻋﺎب و توهین و ﺗﻬﺪﯾﺪ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪﮔﺎن ﻣﺠﻠﺲ ﺑﺎ ﮐﺴﺐ
اﺧﺘﻴﺎرات ۶ ﻣﺎهه و ﺳﭙﺲ ١ ﺳﺎﻟﻪ، ﺑﻪ ﺗﺤﮑﻴﻢ ﻗﺪرت و ﻣﻮقعیت ﺧﻮد ﭘﺮداﺧﺖ و ﺳﭙﺲ، ﻣﺒﺎرزﻩ
ﺑﺎ ﺷﺎﻩ و درﺑﺎر را در ﺻﺪر ﻣﺒﺎرزات ﺳﻴﺎﺳﯽ ﺧﻮﯾﺶ ﻗﺮار داد. مصدق ﮐﻪ ﺿﻤﻦ ﺑﺴﺘﻦ دﻓﺎﺗﺮ
ﺷﺎهپورها و شاهدﺧﺖ ها، ﻣﺎدر و ﺧﻮاهر ﺷﺎﻩ (اﺷﺮف)
را ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﺧﺎرج رواﻧﻪ ﮐﺮدﻩ ﺑﻮد و ﻣﻌﺎوﻧﺎن ﺧﻮد در وزارت دﻓﺎع را از ارﺗﺒﺎط ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ
ﺑﺎ ﺷﺎﻩ و دادن ﮔﺰارش اﻣﻮر ارﺗﺶ ﺑﻪ او، ﻣﻨﻊ ﻧﻤﻮدﻩ ﺑﻮد، اﯾﻨﮏ ﺑﻪ ﺗﻮﺻﻴﻪ دﮐﺘﺮ ﻓﺎﻃﻤﯽ
ﺑﻪ اﯾﻦ ﻧﺘﻴﺠﻪ رﺳﻴﺪﻩ ﺑﻮد ﮐﻪ «ﺑﺎﯾﺴﺘﯽ ﮐﺎرﯼ ﮐﺮد ﮐﻪ ﺷﺎﻩ ﻣﺠﺒﻮر ﺑﻪ ﻣﺴﺎﻓﺮت ﺷﻮد».
(موحد، ج ٢، ﺻﺺ 683-684، ﺑﻪ ﻧﻘﻞ از ﯾﺎدداﺷﺖ اول اﺳﻔﻨﺪ ١٣٣١، ﻣﻬﻨﺪس ﺣﺴﻴﺒﯽ).
ﺑﻪ
ﮔﺰارش هندرسون (سفیر آمریکا):
«در
ﺗﺎﺑﺴﺘﺎن ﮔﺬﺷﺘﻪ (ﭘﺲ از ٣٠ ﺗﻴﺮ و ﺑﺮﮐﻨﺎرﯼ ﻗﻮام اﻟﺴﻠﻄﻨﻪ)، مصدق ﺑﺮ اﺳﺎس ﺷﺮاﯾﻂ ﺧﻮد، ﻣوقتا
ﺑﺎ ﺷﺎﻩ ﺁﺷﺘﯽ ﻧﻤﻮد و ﻗﺮار ﺷﺪ ﮐﻪ ﺷﺎﻩ از او ﭘﺸﺘﻴﺒﺎﻧﯽ ﻧﻤﺎﯾﺪ و مصدق ﻧﻴﺰ در اﺧﺘﻴﺎرات
ﺷﺎﻩ دﺧﺎﻟﺘﯽ ﻧﮑﻨﺪ. ﺑﺮاﯼ ﻣﺪﺗﯽ، مصدق اﯾﻦ ﻗﻮل و ﻗﺮار را ﺑﻪ ﻧﻔﻊ ﺧﻮﯾﺶ تلقی و ﺗﻌﺒﻴﺮ ﻣﯽ
ﮐﺮد ﮐﻪ ﺑﺮ اﺳﺎس ﺁن، وﯼ اﻣﻴﺪوار ﺑﻮد ﮐﻪ ﮐﻨﺘﺮل ﮐﺎﻣﻞ ﺑﺮ همه ﻧﻴﺮوهای ارﺗﺶ و از ﺟﻤﻠﻪ
ﻧﻴﺮوهای ﭘﻠﻴﺲ و اﻧﺘﻈﺎﻣﯽ را ﺑﺪﺳﺖ آورد ﺗﺎ ﺳﭙﺲ، ﺗﻤﺎم اﺧﺘﻴﺎرات ﺳﻴﺎﺳﯽ و اﺳﺘﻘﻼل
اﻗﺘﺼﺎدﯼ ﺷﺎﻩ را از وﯼ ﺳﻠﺐ ﻧﻤﺎﯾﺪ.». (از ﮔﺰارش 10 ﻣﺎرس 1953 = 19 اﺳﻔﻨﺪ ١٣٣١).
دﮐﺘﺮ مصدق- ﺑﻌﻨﻮان تجسم ﺁرﻣﺎن ها و ﺁرزوهای
ملت اﯾﺮان در ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ ﺑﺎ ﺗﺤﻘﻴﺮها و اﺟﺤﺎﻓﺎت درازمدت اﺳﺘﻌﻤﺎر اﻧﮕﻠﻴﺲ - ﮔﻮهر عزت و
اﺳﺘﻘﻼل اﯾﺮان را در ﻧﮕﻴﻦ ارادﻩ ﺧﻮد داﺷﺖ، اما – ﻣﺘﺄﺳﻔﺎﻧﻪ - او در هیاهوها و ﺟﻨﺠﺎل
ها و عصبیت های ﺳﻴﺎﺳﯽ، اﯾﻦ «ﺑﺎر اﻣﺎﻧﺖ» ﯾﺎ
ﮔﻮهر عزت و اﺳﺘﻘﻼل را ﭼﻮﻧﺎن «ملک شخصی»
ﯾﺎ ﺑﺴﺎن ﯾﮏ «ﮔﺮوﮔﺎن»، در ﻧﻬﺎﻧﺨﺎﻧﻪء ﺿﻌﻒ ها
و ﺳﻮداهای ﺳﻴﺎﺳﯽ ﺧﻮﯾﺶ، ﻣﺤﺒﻮس ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺑﻮد.
مصدق ﻣﻌﺘﻘﺪ ﺑﻮد ﮐﻪ «ﺷﺎﻩ ﺑﺎﯾﺪ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺳﻼﻃﻴﻦ اﻧﮕﻠﻴﺲ و ﺳﻮﺋﻴﺲ،
ﺳﻠﻄﻨﺖ ﮐﻨﺪ ﻧﻪ ﺣﮑﻮﻣﺖ»، اﯾﻦ اﻋﺘﻘﺎد، ﻧﻪ ﺑﺎ ﻓﻠﺴﻔﻪ ﺳﻴﺎﺳﯽ مصدق ﻧﺴﺒﺘﯽ داﺷﺖ و ﻧﻪ -
اساسا - ﺑﺎ ﺳﺎﺧﺘﺎر ﺳﻴﺎﺳﯽ - اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ اﯾﺮان، ﭘﻴﻮﻧﺪﯼ. ﺑﻪ راﺳﺘﯽ! ﮐﺪام ﺳﺎﺧﺘﺎر ﺳﻴﺎﺳﯽ-
اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ اﯾﺮان ﺷﺒﻴﻪ ﺑﻪ اﻧﮕﻠﻴﺲ ﯾﺎ ﺳﻮﺋﻴﺲ ﺑﻮد ﺗﺎ ﭘﺎدﺷﺎﻩ ﺁن ﺑﺎﺷﺪ؟ از اﯾﻦ ﮔﺬﺷﺘﻪ،
ﻋﻤﻠﮑﺮدهای ﺷﺨﺺِ دﮐﺘﺮ مصدق در ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ ﺑﺎ ﺷﺎﻩ و ﻣﺠﻠﺲ، ﮐﺴﺐ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪهی کل ﻗﻮا و
ﺳﺮاﻧﺠﺎم، اﻧﺤﻼل ﻣﺠﻠﺲ ﺷﻮراﯼ ملی، ﺑﻪ ﻋﻤﻠﮑﺮدهای ﮐﺪاﻣﻴﮏ از ﻧﺨﺴﺖ وزﯾﺮان اﻧﮕﻠﻴﺲ و
ﺳﻮﺋﻴﺲ ﺷﺒﺎهت داﺷﺖ؟
در
اول اﺳﻔﻨﺪ ﻣﺎﻩ ١٣٣١ (= 20 ﻓﻮرﯾﻪ 1953) ﺁﺧﺮﯾﻦ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎدات ﻧﻔﺘﯽ ﺁﻣﺮﯾﮑﺎ و اﻧﮕﻠﻴﺲ ﻣﻮرد توجه
دﮐﺘﺮ مصدق ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮد و ﺑﻘﻮل ﻓﺆاد روﺣﺎﻧﯽ (ﮐﺎرﺷﻨﺎس ارﺷﺪ و ﻣﺸﺎور ﻧﻔﺘﯽ دﮐﺘﺮ
مصدق): «ﻣﻮﺿﻮع 80% ﺧﺎﺗﻤﻪ ﯾﺎﻓﺘﻪ تصور ﻣﯽ
ﺷﺪ» اما – ﻧﺎﮔﻬﺎن - مصدق ﺗﺼﻤﻴﻢ ﮔﺮﻓﺖ ﺗﺎ ﺷﺎﻩ را ﺑﺮاﯼ ﻣﺪﺗﯽ از اﯾﺮان دور ﮐﻨﺪ! ﺑﺎ توجه ﺑﻪ ﻣﻮاﻓﻘﺖ ﺿﻤﻨﯽ ﯾﺎ کلی مصدق ﺑﺎ ﺁﺧﺮﯾﻦ
ﭘﻴﺸﻨﻬﺎدات ﻧﻔﺘﯽ، ﺁﯾﺎ او ﻣﯽ ﺧﻮاﺳﺖ ﮐﻪ در ﭘﺮﺗﻮ ﺟﺸﻦ ها و هیجاﻧﺎت ﻧﺎﺷﯽ از اﯾﻦ «ﭘﻴـﺮوزﯼ» در ﺟﺎﻣﻌﻪ، ﺑﺮ ﻣﺨﺎﻟﻔﺎن ﺳﻴﺎﺳﯽ ﺧﻮد ﻓﺎﺋﻖ
ﺁﯾﺪ و ﺑﺎ ﻃﺮد ﻣﺤﻤﺪ رﺿﺎ ﺷﺎﻩ از ﮐﺸﻮر، از وﯼ ﯾﮏ «اﺣﻤﺪ ﺷﺎﻩ ﻗﺎﺟﺎر» ﺑﺴﺎزد؟ ﺑﺎ توجه ﺑﻪ ﻗﺒﻀﻪ ﮐﺮدن
ﻓﺮﻣﺎﻧﺪهی ارﺗﺶ و ﻧﻴﺮوهای اﻧﺘﻈﺎﻣﯽ ﺗﻮﺳﻂ مصدق، ﺁﯾﺎ مصدق، در ﻏﻴﺒﺖ ﺷﺎﻩ، ﻣﯽ ﺧﻮاﺳﺖ ﮐﻪ
ﺑﺎ ﻧﻮﻋﯽ «ﮐﻮدﺗﺎﯼ ﺳﻔﻴﺪ»، مقدمات ﺗﻐﻴﻴﺮ
رژﯾﻢ ﭘﻬﻠﻮﯼ را ﻓﺮاهم ﻧﻤﺎﯾﺪ؟
...............ادامه در بخشهای بعدی.................
بخشهایی از کتاب «دﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﺪ ﻣﺼﺪق ﺁﺳﻴﺐ ﺷﻨﺎﺳﯽ ﻳﮏ ﺷﮑﺴﺖ» نوشته علی میرفطرس
بخشهایی از کتاب «دﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﺪ ﻣﺼﺪق ﺁﺳﻴﺐ ﺷﻨﺎﺳﯽ ﻳﮏ ﺷﮑﺴﺖ» نوشته علی میرفطرس
مطالب مرتبط:
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر